كليم كاشاني

ملك‌الشعرا ميرزا ابوطالب كليم كاشاني، مشهور به « طالباي حكيم» از شاعران معروف سدة يازدهم هجري، يكي از دو سه چهرة برجستة سبك هندي و از شاعران موفق اين شيوه به شمار مي‌آيد.

ولادت وي در اوايل قرن يازدهم هجري قمري در همدان اتفاق افتاده است. اما به سبب طول اقامت در كاشان به كليم كاشاني معروف شده است.

وي دانش‌هاي زمان را در كاشان و شيراز آموخت و هم در آغاز جواني به هند رفت و ملازمت شاهنوازخان اختيار كرد. در سال ۱۰۲۸ هجري پس از مرگ شاهنوازخان به وطن بازگشت و چنانكه از اشعار او برمي‌آيد به زودي از اين بازگشت پشيمان شد و همين باعث گرديد كه بيش از دو سال و اندي در ايران نماند و به هندوستان بازگردد.

اين بار كليم ملازمت روح‌الامين اصفهاني كه از رجال معروف عصر بود، اختيار كرد و پس از چندگاه در آغاز پادشاهي شاه جهان بدين پادشاه تقرب جست و محل توجه و عنايت او گرديد و سرانجام ملك‌الشعراي دربار او شد.

كليم در اواخر عمر به پا درد دچار شد و در سفري كه به همراه شاه‌جهان به كشمير رفته بود، آنجا را به عنوان واپسين جاي اقامت برگزيد، ولي وابستگي او به دربار شاه جهان با اين گوشه گيري از ميان نرفت، بلكه او در آن سرزمين مقرري سالانه‌اي از دربار داشت و همچنان شاعر برگزيدة شاه جهان و ستايشگر او بود و در آنجا به نظم « پادشاه نامه » يا « فتوحات شاه جهاني» اشتغال داشت و سرانجام به سال ۱۰۶۱ در همانجا درگذشت و در كنار گور سليم تهراني و قدسي مشهدي به خاك سپرده شد.

كليم در انواع شعر طبع‌آزمايي كرده است، اما مهارت و شهرت عالمگير او در غزل‌هاي اوست كه در آنها زبان ساده، و گفتاري روان و سخني استوار را با مضمون‌هاي غالباً تازه و معني‌هاي بديع و ناگفته كه از انديشه‌هاي غنايي و حكمي و اجتماعي برخاسته است، همراه كرده. وي در ارسال مثل ( اسلوب معادله) و يا آوردن مصراع‌ها و بيت‌هايي كه حكم مثل داشته باشد بسيار تواناست و اگر چه اين هنر در عهد وي ويژة او نبود، اما كليم و چند تن ديگر در اين هنرنمايي مهارت خاص دارند.