عراقی

عراقي همدان (۶۱۰ – 688 هجري = ۱۲۱۳ – 1289 ميلادي ) از عارفان و شاعران نام آور قرن هفتست . آغاز جوانيش در همدان بتحصيل ادبيات و علوم گذشت . سپس در هژده سالگي بمولتان هندوستان روي نهاد و در خدمت شيخ بهاء‌الدين زكريا از كبار مشايخ آن سامان آغاز سلوك كرد وچندين سال بعد بعربستان و آسياي سغير رفت و در قونيه بمجلس شيخ صدرالدين قونيوي از پيروان محيي الدين بن العربي صوفي بزرگ راه يافت و كتاب لمعات را در آن شهر تحت تأثير فصوص الحكم ابن العربي تأليف نمود. سپس بمصر و شام سفر كرد ودر ديار اخير در گذشت و در جوار قبر محيي الدين ابن العربي در دمشق مدفون گشت .

وي علاوه بر ديوان (قصائد و تركيبها و ترجيعها و غزلها و ترانها و مقطعات )‌مثنوي كوتاهي بنام عشاق نامه در بيان مراتب عشق و حالات عاشقان دارد . كتاب لمعات او را نور الدين عبدالرحمن جامي بنام مراتب عشق وحالات عاشقان دارد . كتاب لمعات او را نورالدين عبدالرحمن جامي بنام اشعه اللمعات شرح كرده است .

عراقي عاشق سوخته ييست كه با سخنانش از سوز درون و شوق باطن و كمال نفس خويش حكايت مي كند . كلامش ساده و استوار و استادانه است .در غزلها و تركيبها و ترجيعهاي وي شور و شوقي بي مانند كه نشانهالتهاب دروني اوست ديده مي شود واين شوق گاه با تأمل در معارف و حقايق عرفاني همراه و گاه با توصيفات بديع وكم سابقه يي از حالات سالكان و واصلان آميخته است . مثنوي و قصائدش بيشتر رنگ تحقيق دارد و طبعاً حالت و لطافت غزلهاي او را فاقدست . كليات آثار او را آقاي سعيد نفيسي با مقدمه در احوال و آثارش بسال ۱۳۳۵ شمسي در تهران طبع كرده است .

غوغاي ميكده

ناگه از ميكده فغان برخاست            ناله از جان عاشقان برخاست

شر و شوري فتاد در عالم                هاي و هويي از ين و آن برخاست

جامي از ميكده روان كردند              در پيش صدروان روان برخاست

جرعه يي ريختند بر سر خاك            شور غوغا زجرعه دان برخاست

جرعه با حاك در حديث آمد              گفت و گويي از آن ميان برخاست

سخن جرعه عاشقي بشنيد               نعره زد وزسر جهان برخاست

بخت من چون شنيد آن نعره             سبك از خواب سرگران برخاست

گشت بيدار چشم دل چومرا              عالم از پيش جسم و جان برخاست

خواستم تا زخواب برخيزم              بنگرم كز چه اين فغان برخاست